Elias Maticas 1

Naalimpungatan si Elias sa mga pamilyar na boses, kaya napabangon na siya. Sumungaw siya sa maliit na bintana, at nakita niya ang kaniyang kaibigang si Matt. Nakabalot ito sa kumot habang kalong-kalong ng ama nito.

 

“Ilang araw na po siyang giniginaw,” sabi ni Tia Carmela, ang ina ni Matt habang kausap si Lolo Leo. “Hindi naman po siya mainit, pero alam kong nilalagnat siya.”

 

Hinipo ni Lolo Leo ang noo at leeg ni Matt, na noon ay lalong nanginig ang katawan. “Saan ka ba nagsusuot, bata ka?”

 

“Ewan ko ba sa batang ito-- masyadong matigas ang ulo. Palagi naming sinasabi sa kanya na may mga tawong lipod, kaya dapat nag-iingat palagi, at huwag gala nang gala,” paliwanag ni Tio Augusto, ang ama ni Matt. “Hayan si Elias… Palagi silang magkakasama.” Itinuro pa siya nito.

 

Ikinagitla iyon ni Elias, pero ngumiti at kumamot lang siya sa ulo. Kasunod ang pagsampa sa bintana ni Diego—ang alaga niyang itim na pusa.  

 

Napatingin sa kaniya sina Lolo Leo at Tia Carmela.

 

“O, Elias, gising ka na pala. Baba na’t santigwaran natin si Matt,” sabi ng lolo.

 

Kinarga niya si Diego, saka pumanaog. “Matt, magpagaling ka na. Maliligo pa tayo sa ilog,” sabi niya.

 

Umingit lang si Matt at tiningnan lang siya nito.

 

Kusang bumaba si Diego, saka pumuwesto ito sa bakanteng upuang kawayan.

 

Pagkatapos magmumog ni Matt, kinuha na niya ang platong lusa, kandila, posporo, at lana na gagamitin ni Lolo Leo sa santigwar.

 

“Salamat, Elias!” sabi ni Lolo Leo. Pagkatapos, sinindihan na nito ang kandila.

 

Kinalong ni Elias si Diego upang tahimik na magmasid sa gagawin ni Lolo Leo.

 

Pagkatapos mag-antanda ni Lolo Leo, tila naglagay naman ito ng krus sa noo ni Matt. Saka umusal ito ng dasal. “In nomine Filii, Patris, et Spiritus, da mihi facultatem cognoscendi causam morbi eius. Amen.”

 

Kabisado na iyon ni Elias, kaya kahit sa isip niya ay nasusundan niya iyon.

 

Inihanda naman ni Lolo Leo ang plato. Nilagyan niya ito ng lana, na mula sa langis ng niyog, na nilgyan ng mga iba’t ibang uri ng dahon at ugat ng puno at halaman. Kumuhit siya ng langis na nasa plato, at gumawa roon ng simbolo ng krus. Ang una ay isang malaking krus. Pagkatapos ay apat na maliliit na krus.

 

Kabisado na iyon ni Elias. Alam na alam na niya kung paano iyon gagawin, kahit nakapikit pa siya.

 

Pumikit nga si Elias, at tahimik na inusal niya ang kasunod na dasal, kasabay ng pag-usal ni Lolo Leo. “Deus omnipotens, demonstra mihi in hac lamina rem, animal, locum, vel personam quae morbum filii tui causavit.” Alam niyang idinadarang na nito ang plato sa sindi ng kandila.

 

Nang dumilat siya, tapos na rin ng kaniyang lolo ang pagdadarang. Agad siyang lumapit sa may likuran nito upang masipat ang pigurang nabuo sa plato.

 

“Nagambala mo ang ungmanan, na naninirahan sa malaking punong may kakaibang hugis,” sabi ni Lolo Leo.

 

“Iyan nga!” bulalas ni Elias nang magtugma ang kanilang interpretasyon. Natakpan niya ang kaniyang bibig pagkasabi nito.

 

“Dyosmiyo! Saan `yan, Elias?” tanong ni Tia Carmela.

 

Tiningnan muna ni Elias ang kaniyang lolo bilang paghingi ng permisong magsalita.

 

“Saan ito, Elias?” tanong nito.

 

“Sa may Kadauangan po.”

 

“Anong ginawa niyo roon, Elias?” tanong uli ng nanay ni Matt.

 

“Naghahanap po kami ng gagamba, `tapos nakarating po kami roon.”

 

“Iyan nga ang sinasabi ko sa inyo, e… Huwag kayong masyadong lalayo sa baryo natin. Maraming elemento sa paligid natin ang hindi natin nakikita,” sabi naman ng ama ni Matt.

 

“Para po kasing naligaw kami, kaya nakarating kami roon. At nang makita nga iyon ni Matt, pinagtawanan pa niya kasi may… parang… parang pangit na mukha ng tao ang nakadikit sa puno na iyon. Nakanganga na… ewan. `Tapos po… inihian po ni Matt.”

 

“Dyosmiyo kang bata ka, Matt. Hindi ka man lang nagtabi-tabi po.” Lalong nahapis ang mukha ng ina.

 

“Ano na po ang gagawin natin ngayon, Lolo Leo?” nangangambang tanong ng ama ni Matt.

 

Bago sumagot ang parasantiguar, bahagyang hinila palapit sa tabi nito si Elias. “Sasamahan ka ni Elias sa lugar na iyon.”

 

“Po? Lolo Leo, bakit po ako?” alma niya.

 

“Mahina na ang mga tuhod ko, apo… Gustuhin ko man, hindi na kakayanin. Kaya mo ba akong pasanin?” biro pa nito.

 

“Si Lolo naman, e.” Napakamot siya sa ulo. “Ano pong gagawin doon?”

 

Nang napangiti si Lolo Leo, sumilay ang matitibay na ngipin nito, na pinaiitim ng nganga na lagi nitong nginunguya.

 

Isinagawa ni Lolo Leo ang isa pang ritwal kay Matt, gamit ang mga dahon, lana, at kamangyan habang nag-aalmusal si Elias ng nilagang kamote at kapeng bigas. Pinakuha rin nito si Tio Augusto ng native na manok.

 

Pagdating ni Tio Augusto, naihanda na rin ni Elias ang iba pa nilang dadalhin sa Kadauangan.

 

“Hello po!” masiglang bati ni Jasper sa lahat pagbungad nito.

 

“O, sasama ka?” nakangiting tanong ni Elias.

 

“Siyempre. Sayang hindi puwedeng sumama si Matt.”

 

“Pero kasama naman natin ang papa niya.”

 

“Tama!” Nakipag-hand shake pa si Elias kay Jasper.

 

Halata sa mga mukha nina Lolo Leo, Tia Carmela, at Tio Augusto ang pagkamangha dahil iba at mahaba ang handshake nila. Parang ritwal din.

 

“Ayos! Sige na, lumarga na kayo,” untag ni Lolo Leo sa tatlo.

 

“Matt, gagaling ka na,” aniya sa kaibigan, na noon ay nakangiti na at hindi na masyadong nanginginig.

 

“Oo nga! Para makapaglaro na ulit tayo,” dagdag pa ni Jasper.

 

“Naku! Bawal na kayong sumuot kung saan-saang kakahuyan at kabundukan, ha? Last na `to. Kundi lang kailangan, hindi kayo babalik sa Kadauangan,” sabi naman ng ina ni Matt.

 

Habang palabas na sina Tio Augusto at Jasper, nag-meow si Diego, kaya napansin ito ni Elias. “Ano? Sasama ka?”

 

“Meow!”

 

“Naku, hindi puwede. Malayo `yon.”

 

“Sige na, larga na.” Bahagyang hinila na siya ni Lolo Leo palabas.

 

Napakamot sa ulo si Elias. Noon lamang niya naramdaman ang kabog sa dibdib niya. “Lolo, kaya ko bang gawin iyon?”

 

“Oo naman. Maaram ka na. Bilib ako sa kakayahan mo.” Tinapik-tapik pa ng lolo ang balikat ng apo. “Kaya nga sinasanay na kita dahil ikaw ang susunod na parabulong dito sa Sitio Burabod.

 

“Lolo naman, e… Ang bata-bata ko pa po.”

 

“E, ano naman? Wala sa edad ang panggagamot—kundi nasa kakayahan, nasa puso.” Itinuro pa ni Lolo Leo ang kaliwang dibdib niya, kasunod ang pagngiti nito. Sumilay ang maiitim na ngipin nito.