Kabanata 11: Si Aling Mela
Hindi ko naramdaman ang hirap sa paglakad gamit ang saklay. Mas nahirapan pa akong mahanap ang bahay ni Lanie.
Sa may kaniyugan ko natagpuan ang bahay na gawa sa pawid. Inisip kong iyon na nga ang bahay ni Lanie, ayon sa deskripsiyon ni Lola.
Tila nakalimutan kong may saklay ako nang lumapit ako sa bahay na iyon.
Walang tao sa paligid. Ang mga damit na nakasampay sa mga kawayang bakod ang tanging mga nakikita ko.
Bago ako nakalapit sa tarangkahang kawayan, may narinig akong sigaw na pagalit ng lalaki. Inisip kong pinagagalitan si Lanie ng kaniyang ama. Gusto kong bumalik na lang sa bahay. Naisaloob ko, na hindi iyon ang tamang panahon para bumisita ako.
Naririnig ko pa ang singhal at pagalit ng ama ni Lanie nang napagdesisyunan kong bumalik na lang sa bahay. Naulinig ko rin na tila ipinagtatanggol ng ina si Lanie. Hindi na ako lumingon, baka lalo lang mahiya si Lanie kapag nakita ako.
"Pastilan!" mariing bigkas ng pamilyar na boses mula sa aking likuran.
Nalunok ko ang laway ko at nanginig ang buo kong katawan. Hindi ko alam kung lilingon ako o tatakbo. Alam ko ang ibig sabihin ng salitang iyon, lalo na't may binulong pa siyang iba. Ngunit, nawala ang kaba at takot ko nang lumampas sa akin ang lalaki. Huminto ako't pinagmasdan siya habang mabilis na naglalakd palayo. Hindi naman pala siya nakakatakot, naibulong ko. Katamtaman lang ang taas at katawan niya. Nakakasindak lang talaga ang boses niya.
Kaagad akong nagdesisyong bumalik sa bahay nina Lanie. Pagbaling ko, nasa tapat na ng tarangkahan si Lanie. Napahinto kaming pareho. Ilang segundo ring nagkatitigan kami, habang tila nais bumuka ang aming mga bibig. Siya ang unang bumitaw ng tingin. Nakita kong namumula ang kaniyang mga mata.
Ako naman ang unang bumigkas ng salita. "Hi, Lanie!" bati ko, pagkatapos kong humakbang palapit sa kaniya.
"Bakit ka nandito?" nahihiyang niyang tanong "Papunta ako sa inyo para... para..."
"Ang sipag mo naman." Pinasaya ko ang boses ko, habang pilit naman niyang ikinukubli ang kaniyang mga mata. "Tara, sama ka na sa akin pabalik."
Pagkatapos tumango, walang kibong lumakad si Lanie. Ilang sandali rin kaming naging tahimik.
"Pinasusundo ba ako ng... ng lola mo, kaya… kaya ka pumunta?" tanong niya. Nahihirapan siyang mag-Tagalog.
"Hindi. Hindi! Na-boring lang ako sa bahay. Gusto kong maglibot-libot. Naisipan kong pumunta sa inyo. Hindi ko alam na pupunta ka pala sa bahay."
Naging tahimik uli kaming dalawa. Hindi naman siya nagmadaling maglakad kahit mabagal ako, pero hindi niya ako inalalayan. Okay lang. Ang mahalaga, nakikita ko siya. Tila lumakas ako nang mapansin kong nanumbalik ang dating kulay ng mga mata niya.
"Tatawagin ko lang si Lola.'' Nginitian ko muna si Lanie, bago ko siya iniwan sa may ilalim ng puno. Nagpainot-inot na ako sa paglakad papasok sa bahay, katuwang ang aking saklay. Ipinakita ko sa kaniya na hindi ako hirap sa paglakad, kahit ang totoo, nahihirapan ako.
Hinagilap ko si Lola sa loob ng kabahayan at sinabing nasa labas si Lanie. Agad naman akong umakyat sa kuwarto para silipin sila. Nakita kong may binibigay na instructions si Lola kay Lanie. Mayamaya, nagsimula nang magdamo ang kaibigan ko.
Matagal ko siyang pinagmasdan mula sa bintana ng aking kuwarto. Nang makaramdam ako ng pagod, saka lamang ako tumigil. Inilapat ko ang aking likod sa kama. Doon, binalikan kong lahat ang mga pangyayari sa akin mula noong malaman ko na si Sir Gallego ang aking ama hanggang sa kapusukan ko. Noon lamang ako natakot sa ginawa kong paglalayas. Hinipo ko ang aking sementadong paa. Hindi ako nagsisisi, kung bakit natamo ko iyon, pero nanghinayang ako dahil nasayang lang ang effort ko para makasama ang aking ama, nang dahil sa pagiging makasarili ng aking ina. Kailanman hindi siya liligaya, kung hindi siya matutong magpatawad.
Malalakas na katok sa pinto ng kuwarto ko ang gumising sa akin.
"Roy, kakain na," sabi ni Lola. Hindi ko alam kung ilang beses na siyang kumatok at nagsalita.
"Opo! And’yan na po." Saka ko lang naalala si Lanie. Kumain na kaya siya?
Patakbo akong lumapit sa bintana para silipin siya. Siyempre nagbabaka-sakali lang ako. Alam ko namang mabibigo ako. Pero, biglang lumiwanag ang mga mata ko nang maisip kong baka kasabay namin siyang mananghalian. Kaya, agad akong bumaba.
"Kain na, Roy," yaya ng aking ina.
Na-disappoint ako sa aking narinig. Parang nabusog na ako nang makita siya. Pero, wala akong nagawa. Kumain pa rin ako. Iyon nga lamang, tahimik kaming tatlo. Walang nagsalita. Pasulyap-sulyap lang kami sa isa’t isa. Alam ng aking ina na may tampo ako sa kaniya. Higit lalong alam ni Lola ang nangyari sa amin.
Hindi ako susuko hanggang hindi niya pinapatawad si Papa. Okay lang din na hindi siya mag-sorry. Balewala na rin kasi. Nasaktan na niya ang aking ama. Hindi na rin niya mahahabol pa si Papa. One week na lang, aalis na siya. Siguro, sa mga oras na iyon, desididong-desidido na siyang bumiyahe patungong Amerika. Sa masasakit na salitang natanggap niya kay Mama, hindi na niya pipilitan pang humingi ng tawad. Ako man ay masasaktan.
Gusto kong makaiwas kay Mama, kaya humanap ako ng paraan para makalayo-layo sa bahay. Tinungo kong muli ang bahay nina Lanie, sa kabila ng matinding sikat ng araw.
"Roy?!" Nagulat si Lanie at muntik nang mabitawan ang mga damit na hawak mula sa kawayang bakod.
"Hi, Lanie!" Ngumiti pa ako na animo’y hindi ako napagod sa paglalakad nang nakasaklay.
"Hi!" Pagkatapos, nagmadali siyang pumasok sa kanilang bahay.
Todo ang ngiti ko habang naghihintay. Alam kong babalik siya. Pero, nagkamali ako. Ang nanay niya ang lumabas.
"Magandang hapon po!" bati ko sa ilaw ng tahanan. Payat siya. Halatang nahihirapan sa buhay.
Tumango lamang siya bilang pagtugon. "Sorry, hindi pa makakabalik si Lanie sa inyo. Nahihilo raw kasi siya."
"A, gano’n po ba? Okay lang po. Saka, hindi po iyon ang pinunta ko rito. Gusto ko lang pong maglakad-lakad para..." Tiningnan ko ang sementado kong paa.
"A... Thank you po!"
Nginitian ko ang nanay ni Lanie, pagkatapos niyaya niya akong sumilong kami sa kubol. Bago ako nakaupo, narinig ko ang mga boses ng mga kapatid ni Lanie. Sumilip-silip naman ang dalawang nakakabata niyang kapatid nang nakaupo na kami. Suwerte ko naman dahil wala raw roon ang haligi ng tahanan nila.
“Pasensiya ka na, magulo ang bakuran namin,” simula ng ina ni Lanie, nang nakaupo na ako.
“Okay lang po! Hindi po ako pumunta rito para tingnan ang inyong bakuran.” Binigyan ko siya ng matamis na ngiti, na sinuklian naman niya ng ngiming ngiti.
Sa una, nangapa ako ng mga sasabihin at itatanong, pero nang kinumusta niya ang mama ko, nagsimula na ang masiglang usapan.
Hindi ko ikinuwento kay Aling Mela ang tungkol sa pagtatampo ko kay Mama. Kahit ganoon ang nangyari, ayaw kong masira ang respeto niya sa aking ina.
"Kailan babalik ang Mama mo sa abroad?" kaswal niyang tanong.
"Hindi ko po alam. Sana nga po bumalik na siya agad."
"Ha? Bakit naman? Ayaw mo ba siyang makasama nang matagal?"
Natauhan akong bigla. Hindi kaagad ako nakaisip ng idadahilan. "A, e, gusto ko naman po, kaya lang... gusto ko na pong bumalik sa Manila."
Mas gusto mo bang mag-aral doon?"
Tumango lang ako habang tinatantiya si Aling Mela. Tiniyak kong nailiko ko na ang tungkol sa relasyon naming mag-ina.
"Sabagay, maganda naman talagang mag-aral sa Manila. Naranasan ko namin iyan ng Mama mo."
Nanlaki ang mga mata ko sa aking narinig. "Talaga po? Naging magkaklase po kayo ni Mama sa Manila?"
Nginitian muna ako ni Aling Mela bago siya tumango. "Matalino ang Mama mo. Idol ko siya."
Napansin kong hindi tugma ang sinabi niya sa kaniyang emosyon. May lungkot akong naaninag sa kaniyang mga mata.
"Kumusta po si Mama bilang kaibigan?" Nagbakasakali akong may malalaman ako tungkol sa aking ina.
"Mabait siyang kaibigan. Mula pa noon, Malaki na ang naging tulong pinansiyal niya sa akin. Pagdatinh sa pera at pagtulong, hindi niya ako binibigo."
Nabigo ako. Nagulat pa nga ako nang malaman kong nahinto silang pareho sa pag-aaral at hindi na natapos. Hindi naman na niya sinabi pa ang dahilan. Naisip ko na lang na baka dahil nabuntis sila pareho. Hidni na rin ako nag-usisa pa.
Sa dami ng pinagkuwentuhan at pinag-usapan namin ni Aling Mela, nakalimutan ko ang hinanakit sa aking ina. Hindi siya nakakasawang kausap. Siya ang nagpanumbalik ng ngiti sa mga labi ko at sa puso ko. Nakapagbigay rin siya ng mga simpleng aral sa buhay. Siya na yata ang ina na dumaan sa matinding pagsubok sa buhay. Kung dati ang akala ko, si Mama na ang pinakahinamon ng buhay, hindi pala. Si Aling Mela pala ang tunay na simbolo ng pagiging ina. Siya nga ang tunay na ilaw ng tahanan.
"Napakamahiyain po si Lanie, ano po?" wika ko nang nagmadali siyang lumabas upang kunin ang walis tingting.
"Oo."
May kumurot sa puso ko sa tugon ng ina. Tila may nais pang sabihin sa akin si Aling Mela.
"Iyon po ba ang dahilan kung bakit hindi siya nag-aaral?" Nilakasan ko ang loob ko upang mabigkas ko ang nasa isip ko.
Tumingin muna si Aling Mela sa akin at agad niya itong inilayo. "Baka hinahanap ka na ni... ni Belinda, I mean, ng Mama mo."
Walang ano-ano, pareho kaming napatingin nang malakas sa pag-iyak ng kapatid ni Lanie.
"Sige na, iho, saka na lang tayo mag-usap. Salamat nga pala sa pagbisita mo sa amin." Ipinatong pa niya ang kaniyang kamay sa balikat ko, bago niya ako tinalikuran.
Sinundan ko ng tingin ang pagpasok niya sa munting tahanan nila at saka ako tahimik na lumabas sa kanilang bakuran. Nalungkot ako dahil hindi ko man lang nasilayan ang magandang mukha ni Lanie, bago ako lubusang nakalayo. Subalit, masaya ako sapagkat nakilala ko ang kaniyang ina. Mas humanga na ako sa kaniya kaysa sa aking sariling ina. Malaki ang kanilang kaibahan.
"Saan ka ba nagsusuot, bata ka? Kanina ka pa hinahanap ng Mama mo," salubong sa akin ni Lola. Inalalayan niya pa ako sa pagpasok sa bahay.
"Naglakad-lakad lang po."
"Matigas talaga ang ulo mo!" singhal ni Mama. Nasa may sala siya, nakahalukipkip. Nangangalit ang mga mata niya. "Sa'n ka galing? Hindi mo ba naisip, na may nag-aalala sa 'yo?"
"Diyan lang po..." Gusto ko nang dumiretso sa kuwarto. Alam ko kung ano ang patutunguhan ng tagpong iyon.
"Sa'n nga? Bumalik ka rito."
Tumigil ako, pero hindi ko siya titingnan.
"Sa bahay ni Aling Mela."
"Bakit ka pumunta roon!?" Naramdaman ko na agad na tumayo si Mama para lumapit sa akin. Nang nilinga ko, tama nga ako.
"Bakit? Hindi ho ba puwedeng kausapin ang mga taong tumutulong sa atin?"
"Hindi! Ano’ng sabi niya sa 'yo? Ano’ng pinag-usapan ninyo?" Nakalapit na siya sa akin. "Ano? Ano?" Niyugyog niya pa ang mga braso ko.
"Belinda!" Umintra na si Lola. "Pagpahingahin mo naman ang anak mo… Roy, akyat na."
"Ayan ka na naman, Ma, e. Kaya, nai-spoiled sa 'yo ang lalaking 'yan!"
Umakyat na ako nang dahan-dahan. Gusto ko kasing marinig kung paano ako ipagtanggol ni Lola.
"Hindi siya spoiled! Hindi mo alam ang sinasabi mo. Ako ang lubos na nakakakilala sa kan'ya dahil madalas ako ang kasama niya."
"Hindi 'yon ang punto ko, Ma… Diyos ko naman... Lahat naman ng ginagawa ko, para sa kan'ya. Bakit nagkakaganito?"
"Ewan ko sa 'yo. Sagutin mo ang mga tanong mo..."
Hindi ko na nauulinig ang dalawa. Ang alam ko, may malaking dahilan kung bakit ganoon na lamang ang reaksiyon ni Mama nang malaman niyang kina Aling Mela ako nanggaling. Binigyan niya lang ako ng dahilan para magtaka. Kailangan kong malaman ang katotohanan. At, si Aling Mela ang taong makakasagot sa mga katanungang naglalaro sa aking isipan.
Hindi ko ikinuwento kay Aling Mela ang tungkol sa pagtatampo ko kay Mama. Kahit ganoon ang nangyari, ayaw kong masira ang respeto niya sa aking ina.
"Kailan babalik ang Mama mo sa abroad?" kaswal niyang tanong.
"Hindi ko po alam. Sana nga po bumalik na siya agad."
"Ha? Bakit naman? Ayaw mo ba siyang makasama nang matagal?"
Natauhan akong bigla. Hindi kaagad ako nakaisip ng idadahilan. "A, e, gusto ko naman po, kaya lang... gusto ko na pong bumalik sa Manila."
Mas gusto mo bang mag-aral doon?"
Tumango lang ako habang tinatantiya si Aling Mela. Tiniyak kong nailiko ko na ang tungkol sa relasyon naming mag-ina.
"Sabagay, maganda naman talagang mag-aral sa Manila. Naranasan ko namin iyan ng Mama mo."
Nanlaki ang mga mata ko sa aking narinig. "Talaga po? Naging magkaklase po kayo ni Mama sa Manila?"
Nginitian muna ako ni Aling Mela bago siya tumango. "Matalino ang Mama mo. Idol ko siya."
Napansin kong hindi tugma ang sinabi niya sa kaniyang emosyon. May lungkot akong naaninag sa kaniyang mga mata.
"Kumusta po si Mama bilang kaibigan?" Nagbakasakali akong may malalaman ako tungkol sa aking ina.
"Mabait siyang kaibigan. Mula pa noon, Malaki na ang naging tulong pinansiyal niya sa akin. Pagdatinh sa pera at pagtulong, hindi niya ako binibigo."
Nabigo ako. Nagulat pa nga ako nang malaman kong nahinto silang pareho sa pag-aaral at hindi na natapos. Hindi naman na niya sinabi pa ang dahilan. Naisip ko na lang na baka dahil nabuntis sila pareho. Hidni na rin ako nag-usisa pa.
Sa dami ng pinagkuwentuhan at pinag-usapan namin ni Aling Mela, nakalimutan ko ang hinanakit sa aking ina. Hindi siya nakakasawang kausap. Siya ang nagpanumbalik ng ngiti sa mga labi ko at sa puso ko. Nakapagbigay rin siya ng mga simpleng aral sa buhay. Siya na yata ang ina na dumaan sa matinding pagsubok sa buhay. Kung dati ang akala ko, si Mama na ang pinakahinamon ng buhay, hindi pala. Si Aling Mela pala ang tunay na simbolo ng pagiging ina. Siya nga ang tunay na ilaw ng tahanan.
"Napakamahiyain po si Lanie, ano po?" wika ko nang nagmadali siyang lumabas upang kunin ang walis tingting.
"Oo."
May kumurot sa puso ko sa tugon ng ina. Tila may nais pang sabihin sa akin si Aling Mela.
"Iyon po ba ang dahilan kung bakit hindi siya nag-aaral?" Nilakasan ko ang loob ko upang mabigkas ko ang nasa isip ko.
Tumingin muna si Aling Mela sa akin at agad niya itong inilayo. "Baka hinahanap ka na ni... ni Belinda, I mean, ng Mama mo."
Walang ano-ano, pareho kaming napatingin nang malakas sa pag-iyak ng kapatid ni Lanie.
"Sige na, iho, saka na lang tayo mag-usap. Salamat nga pala sa pagbisita mo sa amin." Ipinatong pa niya ang kaniyang kamay sa balikat ko, bago niya ako tinalikuran.
Sinundan ko ng tingin ang pagpasok niya sa munting tahanan nila at saka ako tahimik na lumabas sa kanilang bakuran. Nalungkot ako dahil hindi ko man lang nasilayan ang magandang mukha ni Lanie, bago ako lubusang nakalayo. Subalit, masaya ako sapagkat nakilala ko ang kaniyang ina. Mas humanga na ako sa kaniya kaysa sa aking sariling ina. Malaki ang kanilang kaibahan.
"Saan ka ba nagsusuot, bata ka? Kanina ka pa hinahanap ng Mama mo," salubong sa akin ni Lola. Inalalayan niya pa ako sa pagpasok sa bahay.
"Naglakad-lakad lang po."
"Matigas talaga ang ulo mo!" singhal ni Mama. Nasa may sala siya, nakahalukipkip. Nangangalit ang mga mata niya. "Sa'n ka galing? Hindi mo ba naisip, na may nag-aalala sa 'yo?"
"Diyan lang po..." Gusto ko nang dumiretso sa kuwarto. Alam ko kung ano ang patutunguhan ng tagpong iyon.
"Sa'n nga? Bumalik ka rito."
Tumigil ako, pero hindi ko siya titingnan.
"Sa bahay ni Aling Mela."
"Bakit ka pumunta roon!?" Naramdaman ko na agad na tumayo si Mama para lumapit sa akin. Nang nilinga ko, tama nga ako.
"Bakit? Hindi ho ba puwedeng kausapin ang mga taong tumutulong sa atin?"
"Hindi! Ano’ng sabi niya sa 'yo? Ano’ng pinag-usapan ninyo?" Nakalapit na siya sa akin. "Ano? Ano?" Niyugyog niya pa ang mga braso ko.
"Belinda!" Umintra na si Lola. "Pagpahingahin mo naman ang anak mo… Roy, akyat na."
"Ayan ka na naman, Ma, e. Kaya, nai-spoiled sa 'yo ang lalaking 'yan!"
Umakyat na ako nang dahan-dahan. Gusto ko kasing marinig kung paano ako ipagtanggol ni Lola.
"Hindi siya spoiled! Hindi mo alam ang sinasabi mo. Ako ang lubos na nakakakilala sa kan'ya dahil madalas ako ang kasama niya."
"Hindi 'yon ang punto ko, Ma… Diyos ko naman... Lahat naman ng ginagawa ko, para sa kan'ya. Bakit nagkakaganito?"
"Ewan ko sa 'yo. Sagutin mo ang mga tanong mo..."
Hindi ko na nauulinig ang dalawa. Ang alam ko, may malaking dahilan kung bakit ganoon na lamang ang reaksiyon ni Mama nang malaman niyang kina Aling Mela ako nanggaling. Binigyan niya lang ako ng dahilan para magtaka. Kailangan kong malaman ang katotohanan. At, si Aling Mela ang taong makakasagot sa mga katanungang naglalaro sa aking isipan.
Hindi ko naramdaman ang hirap sa paglakad gamit ang saklay. Mas nahirapan pa akong mahanap ang bahay ni Lanie.
Sa may kaniyugan ko natagpuan ang bahay na gawa sa pawid. Inisip kong iyon na nga ang bahay ni Lanie, ayon sa deskripsiyon ni Lola.
Tila nakalimutan kong may saklay ako nang lumapit ako sa bahay na iyon.
Walang tao sa paligid. Ang mga damit na nakasampay sa mga kawayang bakod ang tanging mga nakikita ko.
Bago ako nakalapit sa tarangkahang kawayan, may narinig akong sigaw na pagalit ng lalaki. Inisip kong pinagagalitan si Lanie ng kaniyang ama. Gusto kong bumalik na lang sa bahay. Naisaloob ko, na hindi iyon ang tamang panahon para bumisita ako.
Naririnig ko pa ang singhal at pagalit ng ama ni Lanie nang napagdesisyunan kong bumalik na lang sa bahay. Naulinig ko rin na tila ipinagtatanggol ng ina si Lanie. Hindi na ako lumingon, baka lalo lang mahiya si Lanie kapag nakita ako.
"Pastilan!" mariing bigkas ng pamilyar na boses mula sa aking likuran.
Nalunok ko ang laway ko at nanginig ang buo kong katawan. Hindi ko alam kung lilingon ako o tatakbo. Alam ko ang ibig sabihin ng salitang iyon, lalo na't may binulong pa siyang iba. Ngunit, nawala ang kaba at takot ko nang lumampas sa akin ang lalaki. Huminto ako't pinagmasdan siya habang mabilis na naglalakd palayo. Hindi naman pala siya nakakatakot, naibulong ko. Katamtaman lang ang taas at katawan niya. Nakakasindak lang talaga ang boses niya.
Kaagad akong nagdesisyong bumalik sa bahay nina Lanie. Pagbaling ko, nasa tapat na ng tarangkahan si Lanie. Napahinto kaming pareho. Ilang segundo ring nagkatitigan kami, habang tila nais bumuka ang aming mga bibig. Siya ang unang bumitaw ng tingin. Nakita kong namumula ang kaniyang mga mata.
Ako naman ang unang bumigkas ng salita. "Hi, Lanie!" bati ko, pagkatapos kong humakbang palapit sa kaniya.
"Bakit ka nandito?" nahihiyang niyang tanong "Papunta ako sa inyo para... para..."
"Ang sipag mo naman." Pinasaya ko ang boses ko, habang pilit naman niyang ikinukubli ang kaniyang mga mata. "Tara, sama ka na sa akin pabalik."
Pagkatapos tumango, walang kibong lumakad si Lanie. Ilang sandali rin kaming naging tahimik.
"Pinasusundo ba ako ng... ng lola mo, kaya… kaya ka pumunta?" tanong niya. Nahihirapan siyang mag-Tagalog.
"Hindi. Hindi! Na-boring lang ako sa bahay. Gusto kong maglibot-libot. Naisipan kong pumunta sa inyo. Hindi ko alam na pupunta ka pala sa bahay."
Naging tahimik uli kaming dalawa. Hindi naman siya nagmadaling maglakad kahit mabagal ako, pero hindi niya ako inalalayan. Okay lang. Ang mahalaga, nakikita ko siya. Tila lumakas ako nang mapansin kong nanumbalik ang dating kulay ng mga mata niya.
"Tatawagin ko lang si Lola.'' Nginitian ko muna si Lanie, bago ko siya iniwan sa may ilalim ng puno. Nagpainot-inot na ako sa paglakad papasok sa bahay, katuwang ang aking saklay. Ipinakita ko sa kaniya na hindi ako hirap sa paglakad, kahit ang totoo, nahihirapan ako.
Hinagilap ko si Lola sa loob ng kabahayan at sinabing nasa labas si Lanie. Agad naman akong umakyat sa kuwarto para silipin sila. Nakita kong may binibigay na instructions si Lola kay Lanie. Mayamaya, nagsimula nang magdamo ang kaibigan ko.
Matagal ko siyang pinagmasdan mula sa bintana ng aking kuwarto. Nang makaramdam ako ng pagod, saka lamang ako tumigil. Inilapat ko ang aking likod sa kama. Doon, binalikan kong lahat ang mga pangyayari sa akin mula noong malaman ko na si Sir Gallego ang aking ama hanggang sa kapusukan ko. Noon lamang ako natakot sa ginawa kong paglalayas. Hinipo ko ang aking sementadong paa. Hindi ako nagsisisi, kung bakit natamo ko iyon, pero nanghinayang ako dahil nasayang lang ang effort ko para makasama ang aking ama, nang dahil sa pagiging makasarili ng aking ina. Kailanman hindi siya liligaya, kung hindi siya matutong magpatawad.
Malalakas na katok sa pinto ng kuwarto ko ang gumising sa akin.
"Roy, kakain na," sabi ni Lola. Hindi ko alam kung ilang beses na siyang kumatok at nagsalita.
"Opo! And’yan na po." Saka ko lang naalala si Lanie. Kumain na kaya siya?
Patakbo akong lumapit sa bintana para silipin siya. Siyempre nagbabaka-sakali lang ako. Alam ko namang mabibigo ako. Pero, biglang lumiwanag ang mga mata ko nang maisip kong baka kasabay namin siyang mananghalian. Kaya, agad akong bumaba.
"Kain na, Roy," yaya ng aking ina.
Na-disappoint ako sa aking narinig. Parang nabusog na ako nang makita siya. Pero, wala akong nagawa. Kumain pa rin ako. Iyon nga lamang, tahimik kaming tatlo. Walang nagsalita. Pasulyap-sulyap lang kami sa isa’t isa. Alam ng aking ina na may tampo ako sa kaniya. Higit lalong alam ni Lola ang nangyari sa amin.
Hindi ako susuko hanggang hindi niya pinapatawad si Papa. Okay lang din na hindi siya mag-sorry. Balewala na rin kasi. Nasaktan na niya ang aking ama. Hindi na rin niya mahahabol pa si Papa. One week na lang, aalis na siya. Siguro, sa mga oras na iyon, desididong-desidido na siyang bumiyahe patungong Amerika. Sa masasakit na salitang natanggap niya kay Mama, hindi na niya pipilitan pang humingi ng tawad. Ako man ay masasaktan.
Gusto kong makaiwas kay Mama, kaya humanap ako ng paraan para makalayo-layo sa bahay. Tinungo kong muli ang bahay nina Lanie, sa kabila ng matinding sikat ng araw.
"Roy?!" Nagulat si Lanie at muntik nang mabitawan ang mga damit na hawak mula sa kawayang bakod.
"Hi, Lanie!" Ngumiti pa ako na animo’y hindi ako napagod sa paglalakad nang nakasaklay.
"Hi!" Pagkatapos, nagmadali siyang pumasok sa kanilang bahay.
Todo ang ngiti ko habang naghihintay. Alam kong babalik siya. Pero, nagkamali ako. Ang nanay niya ang lumabas.
"Magandang hapon po!" bati ko sa ilaw ng tahanan. Payat siya. Halatang nahihirapan sa buhay.
Tumango lamang siya bilang pagtugon. "Sorry, hindi pa makakabalik si Lanie sa inyo. Nahihilo raw kasi siya."
"A, gano’n po ba? Okay lang po. Saka, hindi po iyon ang pinunta ko rito. Gusto ko lang pong maglakad-lakad para..." Tiningnan ko ang sementado kong paa.
"A... Thank you po!"
Nginitian ko ang nanay ni Lanie, pagkatapos niyaya niya akong sumilong kami sa kubol. Bago ako nakaupo, narinig ko ang mga boses ng mga kapatid ni Lanie. Sumilip-silip naman ang dalawang nakakabata niyang kapatid nang nakaupo na kami. Suwerte ko naman dahil wala raw roon ang haligi ng tahanan nila.
“Pasensiya ka na, magulo ang bakuran namin,” simula ng ina ni Lanie, nang nakaupo na ako.
“Okay lang po! Hindi po ako pumunta rito para tingnan ang inyong bakuran.” Binigyan ko siya ng matamis na ngiti, na sinuklian naman niya ng ngiming ngiti.
Sa una, nangapa ako ng mga sasabihin at itatanong, pero nang kinumusta niya ang mama ko, nagsimula na ang masiglang usapan.
Hindi ko ikinuwento kay Aling Mela ang tungkol sa pagtatampo ko kay Mama. Kahit ganoon ang nangyari, ayaw kong masira ang respeto niya sa aking ina.
"Kailan babalik ang Mama mo sa abroad?" kaswal niyang tanong.
"Hindi ko po alam. Sana nga po bumalik na siya agad."
"Ha? Bakit naman? Ayaw mo ba siyang makasama nang matagal?"
Natauhan akong bigla. Hindi kaagad ako nakaisip ng idadahilan. "A, e, gusto ko naman po, kaya lang... gusto ko na pong bumalik sa Manila."
Mas gusto mo bang mag-aral doon?"
Tumango lang ako habang tinatantiya si Aling Mela. Tiniyak kong nailiko ko na ang tungkol sa relasyon naming mag-ina.
"Sabagay, maganda naman talagang mag-aral sa Manila. Naranasan ko namin iyan ng Mama mo."
Nanlaki ang mga mata ko sa aking narinig. "Talaga po? Naging magkaklase po kayo ni Mama sa Manila?"
Nginitian muna ako ni Aling Mela bago siya tumango. "Matalino ang Mama mo. Idol ko siya."
Napansin kong hindi tugma ang sinabi niya sa kaniyang emosyon. May lungkot akong naaninag sa kaniyang mga mata.
"Kumusta po si Mama bilang kaibigan?" Nagbakasakali akong may malalaman ako tungkol sa aking ina.
"Mabait siyang kaibigan. Mula pa noon, Malaki na ang naging tulong pinansiyal niya sa akin. Pagdatinh sa pera at pagtulong, hindi niya ako binibigo."
Nabigo ako. Nagulat pa nga ako nang malaman kong nahinto silang pareho sa pag-aaral at hindi na natapos. Hindi naman na niya sinabi pa ang dahilan. Naisip ko na lang na baka dahil nabuntis sila pareho. Hidni na rin ako nag-usisa pa.
Sa dami ng pinagkuwentuhan at pinag-usapan namin ni Aling Mela, nakalimutan ko ang hinanakit sa aking ina. Hindi siya nakakasawang kausap. Siya ang nagpanumbalik ng ngiti sa mga labi ko at sa puso ko. Nakapagbigay rin siya ng mga simpleng aral sa buhay. Siya na yata ang ina na dumaan sa matinding pagsubok sa buhay. Kung dati ang akala ko, si Mama na ang pinakahinamon ng buhay, hindi pala. Si Aling Mela pala ang tunay na simbolo ng pagiging ina. Siya nga ang tunay na ilaw ng tahanan.
"Napakamahiyain po si Lanie, ano po?" wika ko nang nagmadali siyang lumabas upang kunin ang walis tingting.
"Oo."
May kumurot sa puso ko sa tugon ng ina. Tila may nais pang sabihin sa akin si Aling Mela.
"Iyon po ba ang dahilan kung bakit hindi siya nag-aaral?" Nilakasan ko ang loob ko upang mabigkas ko ang nasa isip ko.
Tumingin muna si Aling Mela sa akin at agad niya itong inilayo. "Baka hinahanap ka na ni... ni Belinda, I mean, ng Mama mo."
Walang ano-ano, pareho kaming napatingin nang malakas sa pag-iyak ng kapatid ni Lanie.
"Sige na, iho, saka na lang tayo mag-usap. Salamat nga pala sa pagbisita mo sa amin." Ipinatong pa niya ang kaniyang kamay sa balikat ko, bago niya ako tinalikuran.
Sinundan ko ng tingin ang pagpasok niya sa munting tahanan nila at saka ako tahimik na lumabas sa kanilang bakuran. Nalungkot ako dahil hindi ko man lang nasilayan ang magandang mukha ni Lanie, bago ako lubusang nakalayo. Subalit, masaya ako sapagkat nakilala ko ang kaniyang ina. Mas humanga na ako sa kaniya kaysa sa aking sariling ina. Malaki ang kanilang kaibahan.
"Saan ka ba nagsusuot, bata ka? Kanina ka pa hinahanap ng Mama mo," salubong sa akin ni Lola. Inalalayan niya pa ako sa pagpasok sa bahay.
"Naglakad-lakad lang po."
"Matigas talaga ang ulo mo!" singhal ni Mama. Nasa may sala siya, nakahalukipkip. Nangangalit ang mga mata niya. "Sa'n ka galing? Hindi mo ba naisip, na may nag-aalala sa 'yo?"
"Diyan lang po..." Gusto ko nang dumiretso sa kuwarto. Alam ko kung ano ang patutunguhan ng tagpong iyon.
"Sa'n nga? Bumalik ka rito."
Tumigil ako, pero hindi ko siya titingnan.
"Sa bahay ni Aling Mela."
"Bakit ka pumunta roon!?" Naramdaman ko na agad na tumayo si Mama para lumapit sa akin. Nang nilinga ko, tama nga ako.
"Bakit? Hindi ho ba puwedeng kausapin ang mga taong tumutulong sa atin?"
"Hindi! Ano’ng sabi niya sa 'yo? Ano’ng pinag-usapan ninyo?" Nakalapit na siya sa akin. "Ano? Ano?" Niyugyog niya pa ang mga braso ko.
"Belinda!" Umintra na si Lola. "Pagpahingahin mo naman ang anak mo… Roy, akyat na."
"Ayan ka na naman, Ma, e. Kaya, nai-spoiled sa 'yo ang lalaking 'yan!"
Umakyat na ako nang dahan-dahan. Gusto ko kasing marinig kung paano ako ipagtanggol ni Lola.
"Hindi siya spoiled! Hindi mo alam ang sinasabi mo. Ako ang lubos na nakakakilala sa kan'ya dahil madalas ako ang kasama niya."
"Hindi 'yon ang punto ko, Ma… Diyos ko naman... Lahat naman ng ginagawa ko, para sa kan'ya. Bakit nagkakaganito?"
"Ewan ko sa 'yo. Sagutin mo ang mga tanong mo..."
Hindi ko na nauulinig ang dalawa. Ang alam ko, may malaking dahilan kung bakit ganoon na lamang ang reaksiyon ni Mama nang malaman niyang kina Aling Mela ako nanggaling. Binigyan niya lang ako ng dahilan para magtaka. Kailangan kong malaman ang katotohanan. At, si Aling Mela ang taong makakasagot sa mga katanungang naglalaro sa aking isipan.
Hindi ko ikinuwento kay Aling Mela ang tungkol sa pagtatampo ko kay Mama. Kahit ganoon ang nangyari, ayaw kong masira ang respeto niya sa aking ina.
"Kailan babalik ang Mama mo sa abroad?" kaswal niyang tanong.
"Hindi ko po alam. Sana nga po bumalik na siya agad."
"Ha? Bakit naman? Ayaw mo ba siyang makasama nang matagal?"
Natauhan akong bigla. Hindi kaagad ako nakaisip ng idadahilan. "A, e, gusto ko naman po, kaya lang... gusto ko na pong bumalik sa Manila."
Mas gusto mo bang mag-aral doon?"
Tumango lang ako habang tinatantiya si Aling Mela. Tiniyak kong nailiko ko na ang tungkol sa relasyon naming mag-ina.
"Sabagay, maganda naman talagang mag-aral sa Manila. Naranasan ko namin iyan ng Mama mo."
Nanlaki ang mga mata ko sa aking narinig. "Talaga po? Naging magkaklase po kayo ni Mama sa Manila?"
Nginitian muna ako ni Aling Mela bago siya tumango. "Matalino ang Mama mo. Idol ko siya."
Napansin kong hindi tugma ang sinabi niya sa kaniyang emosyon. May lungkot akong naaninag sa kaniyang mga mata.
"Kumusta po si Mama bilang kaibigan?" Nagbakasakali akong may malalaman ako tungkol sa aking ina.
"Mabait siyang kaibigan. Mula pa noon, Malaki na ang naging tulong pinansiyal niya sa akin. Pagdatinh sa pera at pagtulong, hindi niya ako binibigo."
Nabigo ako. Nagulat pa nga ako nang malaman kong nahinto silang pareho sa pag-aaral at hindi na natapos. Hindi naman na niya sinabi pa ang dahilan. Naisip ko na lang na baka dahil nabuntis sila pareho. Hidni na rin ako nag-usisa pa.
Sa dami ng pinagkuwentuhan at pinag-usapan namin ni Aling Mela, nakalimutan ko ang hinanakit sa aking ina. Hindi siya nakakasawang kausap. Siya ang nagpanumbalik ng ngiti sa mga labi ko at sa puso ko. Nakapagbigay rin siya ng mga simpleng aral sa buhay. Siya na yata ang ina na dumaan sa matinding pagsubok sa buhay. Kung dati ang akala ko, si Mama na ang pinakahinamon ng buhay, hindi pala. Si Aling Mela pala ang tunay na simbolo ng pagiging ina. Siya nga ang tunay na ilaw ng tahanan.
"Napakamahiyain po si Lanie, ano po?" wika ko nang nagmadali siyang lumabas upang kunin ang walis tingting.
"Oo."
May kumurot sa puso ko sa tugon ng ina. Tila may nais pang sabihin sa akin si Aling Mela.
"Iyon po ba ang dahilan kung bakit hindi siya nag-aaral?" Nilakasan ko ang loob ko upang mabigkas ko ang nasa isip ko.
Tumingin muna si Aling Mela sa akin at agad niya itong inilayo. "Baka hinahanap ka na ni... ni Belinda, I mean, ng Mama mo."
Walang ano-ano, pareho kaming napatingin nang malakas sa pag-iyak ng kapatid ni Lanie.
"Sige na, iho, saka na lang tayo mag-usap. Salamat nga pala sa pagbisita mo sa amin." Ipinatong pa niya ang kaniyang kamay sa balikat ko, bago niya ako tinalikuran.
Sinundan ko ng tingin ang pagpasok niya sa munting tahanan nila at saka ako tahimik na lumabas sa kanilang bakuran. Nalungkot ako dahil hindi ko man lang nasilayan ang magandang mukha ni Lanie, bago ako lubusang nakalayo. Subalit, masaya ako sapagkat nakilala ko ang kaniyang ina. Mas humanga na ako sa kaniya kaysa sa aking sariling ina. Malaki ang kanilang kaibahan.
"Saan ka ba nagsusuot, bata ka? Kanina ka pa hinahanap ng Mama mo," salubong sa akin ni Lola. Inalalayan niya pa ako sa pagpasok sa bahay.
"Naglakad-lakad lang po."
"Matigas talaga ang ulo mo!" singhal ni Mama. Nasa may sala siya, nakahalukipkip. Nangangalit ang mga mata niya. "Sa'n ka galing? Hindi mo ba naisip, na may nag-aalala sa 'yo?"
"Diyan lang po..." Gusto ko nang dumiretso sa kuwarto. Alam ko kung ano ang patutunguhan ng tagpong iyon.
"Sa'n nga? Bumalik ka rito."
Tumigil ako, pero hindi ko siya titingnan.
"Sa bahay ni Aling Mela."
"Bakit ka pumunta roon!?" Naramdaman ko na agad na tumayo si Mama para lumapit sa akin. Nang nilinga ko, tama nga ako.
"Bakit? Hindi ho ba puwedeng kausapin ang mga taong tumutulong sa atin?"
"Hindi! Ano’ng sabi niya sa 'yo? Ano’ng pinag-usapan ninyo?" Nakalapit na siya sa akin. "Ano? Ano?" Niyugyog niya pa ang mga braso ko.
"Belinda!" Umintra na si Lola. "Pagpahingahin mo naman ang anak mo… Roy, akyat na."
"Ayan ka na naman, Ma, e. Kaya, nai-spoiled sa 'yo ang lalaking 'yan!"
Umakyat na ako nang dahan-dahan. Gusto ko kasing marinig kung paano ako ipagtanggol ni Lola.
"Hindi siya spoiled! Hindi mo alam ang sinasabi mo. Ako ang lubos na nakakakilala sa kan'ya dahil madalas ako ang kasama niya."
"Hindi 'yon ang punto ko, Ma… Diyos ko naman... Lahat naman ng ginagawa ko, para sa kan'ya. Bakit nagkakaganito?"
"Ewan ko sa 'yo. Sagutin mo ang mga tanong mo..."
Hindi ko na nauulinig ang dalawa. Ang alam ko, may malaking dahilan kung bakit ganoon na lamang ang reaksiyon ni Mama nang malaman niyang kina Aling Mela ako nanggaling. Binigyan niya lang ako ng dahilan para magtaka. Kailangan kong malaman ang katotohanan. At, si Aling Mela ang taong makakasagot sa mga katanungang naglalaro sa aking isipan.
No comments:
Post a Comment