"Lumilipad na naman 'yang isip mo, Totong!" bulyaw ng ama sa katorse anyos na anak, habang ito'y nakapangalumbaba sa may bintana. "Pumarini ka na nga't tulungan mo ang nanay mo. Magsalok ka ng tubig. "Puro ka pantasya. Sa buhay nating ganito at sa kalagayan mong 'yan, imposible na."
Sanay
na si Totong sa masasakit na salita ng ama. Hindi na iyon tumatalab sa manhid
niyang puso. Totoo naman, e. Nagpapantasya lamang siya. Imposible ang mga
pangarap niya. Ni hindi nga siya nakatuntong sa Kinder. Bukod sa napakalayo ng
eskuwelahan, wala pang yayakag sa kaniya. Hindi siya maaaring ihatid-sundo ng
kanyang ina, lalo na ng kanyang ama. Mas pinili na lamang niyang mamalagi sa
bintana, tumanaw sa kabukiran o 'di kaya'y magtampisaw sa ilog at umakyat sa
taas ng talon, at makipag-usap sa kalikasan.
Pinagmasdan
niya ang kanyang ama, mula sa bintana habang ito ay naghahanda sa pag-alis.
Isinukbit na nito ang bag, na kinapapalooban ng baon, tubig, itak, hasaan,
bimpo, ekstrang damit, at iba pa. Natanaw naman niya sa bakuran ang dalawang
maliliit na kapatid na naglalaro ng lupa, at ang inang naglalaba malapit sa
balon.
Malayo
na ang kaniyang ama, nang isang bagay ang biglang pumasok sa kaniyang utak.
Dali-dali, ngunit maingat siyang bumaba. Nasanay na siyang maglakad gamit ang
saklay sa kaniyang braso at ibalanse ang maikli, baliko, at maliit na kanang
paa.
"`Nay,
hindi po kita matutulungang magsalok ng tubig ngayon," masiglang sabi ni
Totong.
Bahagyang
nagulat ang ina, lalo na't hindi ito sanay na nakikita ang anak na nakangiti at
masigla. "Sige lang, 'Nak. Wala naman ang tatay mo."
"Salamat
po!" Mabilis siyang lumabas sa kanilang bakuran.
"Totong,
saan ka ba pupunta?" sigaw na tanong ng ina.
"Kuya
Totong!" halos magkasabay namang tawag ng kaniyang mga kapatid. Humabol pa
ang mga ito hanggang sa tarangkahan. Umiyak pa ang bunso, habang tumatawag.
Pero tila kay bilis na nakalayo si Totong.
Ang
pook na kinalakhan ni Totong ay malayo sa kabihasnan. Tanging ang mga huni ng
mga ibon, ang mga pagaspas ng mga dahon tuwing iihip ang mahinhing hangin, at
ang mga lagaslas ng tubig sa talon ang tanging mga ingay na kaniyang naririnig.
Kabisado na rin niya ang pasikot-sikot sa kagubatan. Naging kaibigan niya na
rin halos ang mga hayop at insekto sa kanilang paligid. Nakakausap niya rin ang
mga ito, gaya ng napapakinggan niya sa radyo.
Ngayong
araw, muli niyang tinungo ang itaas ng talon. Gamay na niyang akyatin iyon, sa
kabila ng mga malalaking bato. Marahil, naging ehersisyo na niya ang pag-akyat
doon, kung saan nakakahinga siya, nakakalimot, at nakapagpapalipad ng isipan.
Mula
roon, tinanaw niya ang paligid ng talon. Tanaw na tanaw niya ang mga nagtataasang
puno, na ikinukubli ang malalayang ibon doon.
Dumukwang
siya sa puting tubig na bumabagsak sa talon. Napuno ng ligaya ang puso niya sa
tila musikang tunog niyon at mahika ng tubig, habang ito ay nagiging asul na
agos patungo sa ilog na siyang nagsusuplay ng kuryente sa kanayunan. Umupo siya
sa batong hindi inaagusan ng tubig.
"`Nay,
maganda po ba ang Maynila? Masarap po bang tumira doon?" Naalala niya nang
minsang itanong niya sa kaniyang ina. Nuwebe anyos pa lamang siya noon.
Hindi
agad nakapagsalita ang ina. Hinawi niya muna ang buhok ng anak. "Sa tulad
natin, isang paraiso ang Maynila."
"Paraiso?"
bulalas niya. Nanlaki pa ang mga mata. "E, 'di... maganda po roon? Pupunta
po ako roon paglaki ko."
Bahagyang
tumango lang ang ina niya, saka ipinagpatuloy ang pagpapaligo sa kaniya.
Hinubad
niya ang kaniyang manipis, nangingitim, gula-galanit na damit. Nalantad ang kaniyang
manipis na katawan, na hindi umakma sa kaniyang edad. Mapagkakamalan siyang
sampung taong gulang pa lamang.
Gaya
ng madalas nilang gawin magkakapatid, isinuot ni Totong ang kaniyang damit sa
ulo na animo'y isa siyang ninja. Saka marahan niyang itinukod ang kaniyang
saklay at dinipa ang kaliwang braso. Sa una'y nanginginig ang kaniyang katawan,
ngunit unti-unti niya itong nabalanse.
"Kaibigang
Hangin... ako'y iyong iduyan at dalhin kung saan man. Nais kong maging
malaya... malaya sa sakit, pagdurusa, at kalungkutan, " malakas na tawag
ni Totong.
Umihip
ang malamig at mahalimuyak na hangin.
"Mga
kaibigan kong ibon... ako'y inyong ilipad. Ako'y inyong itakas sa mundo ng
kapighatian. Nais kong makawala sa hawla ng kawalang-halaga!"
Nagsiliparan
ang mga namumungad na ibon sa kagubatan.
Tumingala
si Totoong sa langit. "Panginoon, gamitin Niyo po ako. Nais kong maging
malaya at magkaroon ng makabuluhang buhay!" Ipinikit niya ang kaniyang mga
mata at marahang inangat ang kaniyang saklay. Kasabay ng pagtaas niya ng kaniyang
kamay ang pagtaas ng kaniyang saklay. "Salamat po, O, Diyos!"
Hindi
niya nakita kung paanong ang mga ibon ay bumuo ng hugis kamay ng Diyos, ngunit
naramdaman niya ang hanging yumakap sa kaniya.
Puspos
ng luha ng kaligayahan ang mga mata ni Totong. Naramdaman niyang nagpantay ang
kaniyang mga paa. "Salamat po!" pabulong niyang sambit habang
ibinababa niya ang kaniyang mga kamay.
Umawit
ng pagbubunyi ang mga ibon sa kaniyang palibot, tila sinasabi nilang "Kaya
mo 'yan, Totong!"
"Salamat,
mga kaibigan!" Pagkuwa'y inihagis niya sa tubig ang kaniyang saklay.
Pinagmasdan niya ang dahan-dahan nitong pagbagsak at pagkawala sa tubig.
Pagkatapos, maingat siyang tumalikod at naglahad ng mga kamay. "Malaya na
ako!" sigaw niya. "Malaya na ako!" At saka siya nagpatihulog sa
talon.
Sa
isang burol, naroon si Mang Edung, ama ni Totong, na nagbubungkal ng lupa na
pagtatamnan niya ng kamote, gabi, at kamoteng-kahoy. Ito ang ikinabubuhay ng
kanilang pamilya.
Matatanaw
naman sa himpapawid ang isang pambihirang nilalang, na animo'y ibon na
tinuturuan pa lamang lumipad ng mga magulang. Umikot-ikot ito sa ulap.
Pumaimbulog. At tuluyan itong nilayuan ng mga ibon, sapagkat natuto na itong
lumipad, sa pamamagitan lamang ng pagtaas ng saklay niya.
Mula
sa himpapawid, kitang-kita ni Totong ang papalapit na kobra sa likod ni Mang
Edung. Sa kaniyang mga mata, nagtila dambulaha iyon, na handa nang lamunin nang
buo ang kaniyang ama. Kaya hindi siya nag-aksaya ng sandali. Dumaluyong siya
pababa at hinataw nang hinataw ang halimaw.
Nang
mapirat ni Totong ang ulo ng kobra, saka lamang siya napansin ng ama.
"Ano’ng ginagawa mo rito?" galit na tanong ng ama.
"A...
e..." Gusto sana niyang ipaliwanag ang nangyari, ngunit bigla na lamang
naglaho ang kobra sa kaniyang paningin. "Gusto ko po kayong
tulungan."
Sarkastikong
tumawa ang kaniyang ama. "Inutil ka! Wala kang maitutulong sa akin. Mabuti
pang umuwi ka na, bago pa kita mahampas nitong asarol ko. Hala, sige, uwi na!
Damuhong ito, ang lakas ng loob magpresenta. Inunat mo muna 'yang pilantod mo!"
Umagos
ang mga luha ni Totong habang lumalayo sa ama. Kahit kailan hindi na nga nito
mapapansin ang kaniyang halaga.
No comments:
Post a Comment