PAHILIS 26

KABANATA 26

           Pagkatapos ng final exams, sa graduation na nakatuon ang mga atensiyon namin.  Picture-taking na nakatoga, para sa yearbook; pasahan ng mga projects; graduation choral rehearsal; at emotional talk with close friends.

           Ang Petite Girls ay panay ang tanong sa akin kung ano ang mga plano ko. Hindi ko alam, ang sabi ko. Iyon ang totoo. Business sana ang gusto kong pasukin, kaso walang puhunan. So, no choice! Magtratrabaho muna ako para makaipon.

          Sabi ko sa kanila, resort and hotel sana ang ultimate business dream ko, dahil doon ko (sa palagay ko) magagawa ang lahat ng artistic ideas ko. Agree naman sila. Pero hindi ko sila nakitaan ng eagerness, kahit pa naringgan ko sila ng mga salitang ‘sosyo’ at ‘capital’. May kanya-kanya rin kasi silang dreams at business plans.

          Okey lang iyon! Hindi rin naman kasi ako sigurado na magagawa ko ang pangarap na iyon. Nagsimula na kasi akong mangarap ng isang pamilya.

          Oo, ng pamilya!

          May gf ako noong panahong iyon. Pareho na kaming nagnanais ng isang supling, para bang sigurado na kami sa isa’t isa at tila ba kaydaling mamuhay ng masagana sa isang bansang may bagsak na ekonomiya.

         Alam ko, ang paghahangad ng isang pamilya ay nakakaapekto sa pagtupad ng mga mithiin ko sa buhay…

         Rehearsal.. Hmp! Dismayado ako sa chorus naming “Auld Lang Syne’ at “Alma Mater “ song namin. Nagpraktis din kami ng “You Raised Me up” ni Josh Groban pero hindi na pinagpatuloy. Masyado yatang mataas.

         Wala talagang savor!

         Sabi pa nga, magsasaboy pa kami ng confetti after ideklara na graduate na kami. Nai-propose din ang paghagis ng mga toga at ang pagpapalipad ng kalapati. Pero, ayun.. walang napagkasunduan. Epekto na rin marahil iyon ng pagiging tenderfoot ng bagong president ng kolehiyo namin.

         Nang sumakabilang-buhay ang dating president, kapatid niya ang sumalo ng mga responsibilidad ng paaralan. Kaya naman, nanibago siguro siya.

         Okey naman siya. Kahit buwan pa lamang ang nakalipas nang nakasama namin siya, nakitaan ko siya ng pagmamahal sa mga mag-aaral at kanyang responsibilidad. Mahilig siyang magbigay ng papuri at gantimpala.

          Last Chritmas Party namin, nagpalaro siya ng “Trip to Jerusalem”. Sumali ako. Nakasama ako sa huling tatlong sumasayaw at umiikot sa palibot ng mga upuan. May diskarte ako. Ngunit, mas mabilis pala ang dalawa. Na-out ako. Pero, pagkatapos niyon, nilapitan ako ni Sir (President). Pinuri niya ako. Magaling daw ang diskarte ko. Ako raw sana ang panalo. Sa pagka-speechless ko, ang nasabi ko lang ay “Oo nga po, Sir.”

          Picture-taking..

          Hi-tech ang gamit ni Sir. Siya mismo ang photographer. May monitor, kaya makikita mo ang mukha mo. Tig-dadalawang shots. Isang nakatoga. Isang hawak ang toga. Take one lang pareho ako. “Ayos!” daw ang sabi niya. Pero para sa akin, hindi masyado. Pero, okey na rin.

          Kilalang englishero ang new school president naming. Lumaki kasi siya  o nagtagal sa States. Pero hindi siya intimidating. Kahit mapalapit ka sa kanya, hindi ka kakabahan na baka English-in ka. In fact,  na-try kong mapalapit sa kanya kahit sandali. Nagkahalo-halo kasi ang pictures ng Education students at Commerce students. Wala kasing pangalan iyong iba. Kaya, nagpatawag siya ng representative ng education upang pangalanan ang unknown pictures. Napatawag din ako. Funny but it’s true, pareho ulit Froilan ang nandun.

         Naayos ang files. Nag-thank you si Sir…

         Graduation Day na. Hindi ko alam ang emosyon ko. Halu-halo. Malungkot ako. Masaya rin naman.

         Wala si Mama kaya malungkot ako. Nakababatang kapatid ko lang ang nakauwi para matunghayan ang graduation ko. Akala ko pa, siya ang aakyat, kasama ko sa entablado, hindi pala siya.

         Super-excited ako. Umaga pa lang, panay na ang plantsa ko.

         Alas-kuwatro, nakabihis na ako. Hawak ko ang toga at programme, nang sumakay ako ng tricycle. May picture-taking pa kami sa stage kaya kailangang maaga ako.

         Diyusme! Nag-tour pa ang traysikel na nasakyan ko. Nagsakay pa kasi ng pasaherong may bagahe at nagpahatid pa sa napakalayong lugar. Naasar na ako.

        Tumawag pa nga sa cellphone ko ang kaklase ko. Nasa stage na raw lahat sila. Ako na lang daw ang kulang at hinihintay ako ni Sir. Nang marinig ko ang Sir, nagmadali ako. Hindi na ako nagpahatid sa school namin. Lumakad-takbo na lang ako.

        Click! Isang click lang pala ang kailangan pero hinintay pa ako ni Sir. Alam ko naasar sa akin ang ibang kakalase ko. Wala silang magagawa, malakas ako sa president!

        Bago simulan ang graduation, umulan ng napakalakas. Mabuti ay naihanda na ang alternative room na pagdadausan ng graduation rite kapag ganung masama ang panahon.

        Areglado ang lahat!

        Pinagpila na ang mga parents at graduates. Sisimulan na raw ang processional.

       Sa buong buhay ko ikatlong pagkakataon ko na ma-experience ang processional. Unang okasyon ay ang pagtatapos ko sa elementarya. Sumunod ang sa high school.

       In my entire academic procession, pangalawang beses akong magmamartsa ng walang kasamang magulang. Noong high school, tiyo ko ang kasama ko. At nitong college graduation, wala!

      Ang hipag ko sana ang magpo-proxy kay Mama pero na-late siya. Kaya, hawak-kamay na lamang kami ng kaklase kong babae na wala ring parent na kasama. Kahit paano, sumaya ang pagmartsa ko. Hindi pala ako nag-iisa.

      Dumating ang hipag ko nang magsimula na. Siya na rin ang umakyat sa stage nung nag-bow ako at tumanggap ng diplomang kunwari. Nakakatawa dahil nagkaroon ng bulungan sa loob ng undivided rooms o hall.   "Asawa niya siguro", narinig ko habang paakyat kami. Pagbaba namin, nginitian ko ang mga mapanuring mata nila. Hindi pa rin sila makapaniwala.

      Graduation chorus singing na. Doon lang kami sa upuan umawit dahil makeshift lang ang stage. Hindi kami magkasya. Mabuti na rin iyon dahil emotional ako noong panahong iyon. Hindi naman ako umaawit. Ninamnam ko lang naman ang katuturan ng mga awiting iyon. Saka nag-reminisce ako. Naalala ko ang saya at lungkot na napagdaanan ko; ang hirap at saganang natamo ko: at ang lahat ng tungkol sa pag-aaral ko.

      Naalala ko ang mga araw na nagsa-sideline ako sa paglilinis at papapaputi ng mga pusit. Paghe-headless ang tawag doon. Business iyon ng Taiwanese national sa lugar namin. Pang-export kaya dapat quality. Pasalamat ako dahil hindi nag-conflict sa oras ng pasok ko. And at the same time, malaki ang income ko, kahit mahirap. Nangitim pa nga ako dahil malapit kami sa dagat at umiigib kami ng tubig-alat na pambanlaw sa mga pusit.

      Minsan, late na ako. Hindi ko na minsan magawang magsabon ng maigi. Amoy-pusit ako minsan. Tapos, kulu-kulubot ang mga daliri ko dahil sa maghapong pagkakababad sa tubig na maitim, malamig at malansa.

      Hindi ko na ininda dahil nakakatulong talaga sa akin ng malaki. Five pesos per kilo ang bayad sa bawat malinis na pusit. Tapos, naibebenta pa namin ang mga balat at mga putol na tentacles. Imbes na itapon o iulam, binebenta ko. Mas kumikita pa nga minsan sa ganun. Kaya madalas, sinasadya kong putulin ang mga galamay ng mga malalaking pusit. He he!

      Nagsara na ang business na iyon after ng ilang taong pagbibigay livelihood sa mga tao. Patawad! Nakaapekto rin ako...

      Maluha-luha ako habang inaalala ko ang mga eksenang iyon. Tumigil lang ako nang sumilip sa bintana ang barkada at nang magsimula ng mang-asar.

      Andami kong pinagdaanan. Napaka-memorable talaga sa akin ang mga taon ko sa kolehiyong iyon. Napakarami kong natutunan, both academics at moral lessons.

      Hindi man ako naging Dean's lister (dahil wala naman talagang binibigyan) napakilala ko naman ang sarili ko. Proud ako dahil kahit paano nakapagbigay ako ng pagkakakilanlan sa karamihan kong guro.

      Bago kami tuluyang nagkahiwa-hiwalay ng mga kaklase ko, binati ko ang iba sa kanila. Binati rin nila ako. Nakita ko sa kanila ang ligaya na dulot ng tagumpay. Kitang-kita ko rin ang saya at pasasalamat ng mga magulang na naroon.

      Sayang! Wala si Mama..

      Bago ako lumabas ng campus na iyon, muli kong sinuyod ng tingin ang kabuuan ng aking Alma Mater. Nalungkot ako. Mami-miss ko siya. Pero, hindi dapat ako malungkot dahil ang aral na natamo ko ay parang kaluluwa ng nourishing mother na gagabay sa aking pagtahak sa magandang bukas.